04-05-2018, 07:29 PM
Mehmed Bir Cihan Fatihi’yle üçüncü randevuyu da geride bıraktık. Bir taraftan Sultan Mehmed ve ekibinin Konstantinopolis’i fethedebilmek için iyiden iyiye somut hedefler koyup planlar yapmaya başlamalarını izlerken, bir taraftan da Hıristiyan dünyasındaki ikiliklere ve aralarındaki anlaşmazlıkları aşıp Osmanlı’ya karşı güç birliği yapmak için izledikleri politikalara tanık olduk. Bütün bunlar olurken görsel anlamda yapımın ilk büyük ve olumlu yeniliklerini de gördük.
Üçüncü defa jeneriksiz olarak doğrudan olaylara daldık bu hafta da. Kanal D’de yayınlanan bir diğer tarihi dönem draması olan Vatanım Sensin’de de aynı durum yaşandığı için acaba O3 Medya dizilerine jenerik hazırlanmaması gibi bir şirket politikası mı var diye merak ettim açıkçası. Biraz araştırma yapınca böyle bir şey olmadığını, seyircinin büyük beğenisini kazanan jeneriklere sahip başka dizileri olduğunu gördüm. Belki de bu tür dönem dizilerine özel bir tercihtir bilemiyorum ama gözlerim her hafta projenin şatafatına yaraşır bir jenerik arıyor doğrusu.
Kişisel bir durum sonuçta ama, jenerik olmadan doğrudan bölümlere geçilince bir odaklanma sorunu yaşıyorum kendi adıma. Ne de olsa jenerikler dizilerin vitrinidir ve böyle iddialı dönem dizilerinin de bence şanındandır. Eksikliği hissediliyor. Bestelerin emanet edildiği Aytekin Ataş’ın bu işi en başarılı şekilde kotaran isimlerden birisi olduğu da düşünülürse umarım ilerleyen haftalarda bu konuda güzel bir şeyler görebiliriz diyerek bölüme geçeyim.
Dizi bildiğiniz gibi. Önceki haftalarda yazdıklarıma ek olarak söyleyebileceğim pek de yeni bir şey yok açıkçası. İyileşmeler olduğu gibi şu ana kadar göze batan bazı unsurlar da aynı şekilde göze batmaya devam ediyor ne yazık ki. Bu bölümde hikayenin Konstantiniyye kısımları benim açımdan izlemesi oldukça keyifli ve daha dolu doluyken, Osmanlı cenahında aynı başarının yakalanabildiğini söylemem zor. Çandarlı Halil ve Şehzade Orhan gibi karakterler bu hafta biraz geri çekilirken Çandarlı ailesinin diğer üyelerine ve Bizans’ın iç meselelerine daha fazla alan açılmış ancak Bizans kısmı bazı falsolarına rağmen genelde iyiyken Çandarlıgiller cephesinde abartılı karikatürize etmeler tat kaçırdı ve bazı yerlerde replikler de artık iyiden iyiye inanılamazlık seviyelerine çıktı.
Bizans sahneleri iyiydi çünkü işin Osmanlı tarafından beklediğim hikaye temellendirme hamlesi Bizans tarafından geldi. Hatta üçüncü bölümün odağı Sultan Mehmed ve Osmanlı’dan daha çok Doğu Roma İmparatorluğu’ydu desek yanlış olmaz. Onların hikayelerine daldıkça Konstantiniyye topraklarında daha fazla zaman geçirdik ve orada daha fazla zaman geçirdikçe de görsel olarak dizinin şimdiye kadar heybesinde sakladığı yeniliklere ilk defa bol bol tanık olarak ferah bir nefes aldık.
Ortodoks imparator Konstantinos’un yeni Osmanlı padişahı Sultan Mehmed’e karşı elini güçlendirebilmek için Katolik kilisesiyle işbirliği yaparak Hıristiyanlık’ın iki büyük mezhebini birleştirme çabalarını izlerken Hıristiyan dünyasının yaşadığı mezhep ayrılıklarını ve ayrışmalarını gördük. O dönemlerde Osmanlı henüz bir imparatorluk kimliği kazanmamış bir devlet olduğu için tarihte gerçekten böyle bir mezhepleri birleştirmeye çalışma olayı yaşanmış mıydı bilmiyorum ama büyük ihtimalle Konstantiniyye’yi fethetme vakti geldiğinde Hıristiyan dünyasında yaşanacak ve yenilgiyle sonuçlanacak olan ayrışmaların temeli dizide böylece atılmış oldu.
Eleştirilere nazire yaparcasına İmparator Konstantinos’un ağzından birkaç defa halkının iyiliğini, devletinin selâmetini düşünerek hareket ettiğini söyleyen replikler duymak hoş oldu. Hatta Mehmed’in rüyasına giren akıl hocası Akşemseddin aracılığıyla Konstantinos’un da en nihayetinde doğru bildiğini yapan bir hükümdar olduğu özellikle tekrar edildi. Anlayacağınız Konstantinos biraz daha gerçekçi bir anti-kahramana dönüşmeye başladı. Böyle yapımlarda baş kötü karakter ne kadar iyi olursa dizideki kahramanların çatışması da o kadar lezzetli olacağı için Konstantinos karakterine ağırlık verilmeye başlanması memnuniyet verici.
Bölümün başlarında Eleni'nin imparatorun sıradan bir keşişe taviz vermeyeceği şeklindeki repliğine rağmen bölümün sonlarında aynı keşişe hem de tebaasının önünde izahat vermesi biraz ironik oldu ama o sırada içinde bulunduğu durum gereği şimdilik bunu görmezden gelelim.
Bu bahaneyle Sultan Mehmed’e dönecek olursak dizi işte bu noktada bahsettiğim hikaye temellendirmesinin sıkıntısını çekmeye devam ediyor. Doğu Roma İmparatoru’nun Osmanlı’dan çekinerek safları sıklaştırmaya çalışması gösteriliyor ama Osmanlı o zamanlar henüz bir imparatorluğa ve bir dünya devine dönüşmemiş bir devlet. Muhteşem Yüzyıl serisinde gördüğümüz şekliyle Yavuz Sultan Selim ve sonraki padişahlar döneminde kazandığı saltanat kaidelerine, imparatorluk protokollerine henüz o derecede sahip değil. Harem mevzusu daha o kadar dallanıp budaklanmamış. Hürrem Sultan gibi padişah hasekilerinin devlet işlerine karışmaya başlamalarının önünde uzun yıllar var. Çandarlı ailesi gibi büyük aileler yönetimde neredeyse Osmanoğulları kadar söz sahibi.
Belki biraz da bu nedenle dizide Sultan Mehmed’in ve saltanatının ağırlığı yeteri kadar hissedilemiyor. Etrafındaki adamları pek de çekinmeden, çok daha paldır küldür bir şekilde onunla konuşabiliyor. O da adamlarıyla daha samimi takılabiliyor. Dizide bir protokol, saray kaideleri falan pek görülemiyor. Padişahın yönetim alanı neresi, harem neresi, saraydaki makam sahiplerinin konumlandıkları yerler neresi belli değil.
Muhteşem Yüzyıl’daki saray ağırlığı Mehmed’de yok. O derecede olmasına dediğim gibi henüz gerek de yok ama yayınlanan üç bölümde de Osmanlı Devleti’nin o dönemki yapısı ve işleyişi, durumu az da olsa anlatılmadığı için seyirci ekranda Osmanlı dünyası ve padişaha dair inandırıcı bir temel bulamıyor. Padişahın her fırsatını bulduğunda sırtında oklarıyla Kara Murad, Battal Gazi gibi operasyonlara giden bir aksiyon kahramanı olarak resmedilmesi de o padişah otoritesi algısına bence pek hizmet edemiyor.
Bölümün Çandarlı ailesi ve geri kalan Osmanlı ahalisiyle ilgili kısımlarının ise pek tat veremediğini söylemiştim. Çandarlı Halil’in oğlu Süleyman ve büyük kızı Melike aracılığıyla ailedeki saltanat hırsı ve gönül ilişkilerine kapı aralanırken, merhum sultan II. Murad’ın gözden düşen cariyeleriyle de ucundan kıyısından o dönemki harem mevzularına girilmiş ancak ben her iki noktada da maalesef oldukça kötü bir performans sergilendiğini düşünüyorum.
Bir kere Çandarlı Süleyman karakteri fazlasıyla karikatür bir kötü olmuştu. Karakteri canlandıran Erol Afşin üstüne düşeni yapmış ancak ben bu derece mahalle kabadayısı gibi davranan, kız kardeşlerinden “bacılarım”, koskoca padişahtan da adıyla “bırak şu Mehmed’i” falan diye bahseden bir karakteri böyle bir dönem dizisine hiç yakıştıramadım. Elinde tesbihi eksikti resmen. Yönetimde Osmanlı sülâlesinin yerine kendi ailesini görmek isteyen, bu nedenle Sultan Mehmed’i de kendince adamdan saymayan bir karakter olmasını anlıyorum ama giydiği kaftanın yakasını bağrına kadar açıp boynuna da bir tane altın zincir taksa mafya dizilerindeki kabadayılardan bir farkı olmayacak bir tipleme bence oldukça iticiydi.
Hazal Filiz Küçükköse’nin canlandırdığı Melike karakteri de ona keza. İlk iki bölümde kendi halinde takılan, Sultan Mehmed’e çocukluğundan beri gönül verdiğini anladığımız, hatta ilk defa tahttan indirildiğinde üzüntüsünden ağladığını öğrendiğimiz Melike bu bölümde cesaretini toplayıp, babasından da habersiz padişahın huzuruna vararak bu ilgisini açık seçik belli etti. Sultan Mehmed’in ise pek oralı olmadığını, güzelce alttan alarak kızı gönderdiğini gördük. Buna rağmen ağabeyi Süleyman’dan Mehmed’in yanında bir hatunla ava çıktığını öğrenen Melike bir anda çıldırdı. “Sen ne diyorsun ağabey? Ne hatunu, ne cariyesi” diye çıkışmalar, kız kardeşiyle yan odaya geçip histeri krizi geçirerek “bana bunu nasıl yapar” diye bağırıp çağırmalar, sinirden saç baş yolacak hale gelmeler falan derken neye uğradığımızı şaşırdık.
Karakterin padişaha aşık olmasını anlarım, bunu güzelce dile de getirmiş zaten ama Mehmed’den yana bu aşkın bir karşılığı olduğuna, sanki böyle bir zorunluluğu varmış gibi kendisine bir söz vermiş olduğuna dair ortada fol yok yumurta yokken bir anda böyle çirkefe bağlayan, atına atlayıp padişahtan hesap sormaya, ondan hesap sormayacaksa bile maiyetinin arasına dalıp söz konusu hatunu aramaya giden, nihayetinde bulup odasına dalarak sorgu sual de eden bir karakteri izlemek hem itici hem de bir o kadar akıl almazdı. Haddine mi düşmüş?
İkili arasında karşılıklı bir aşk var da bu aşkı rakip kadından korumak için haklı olarak böyle davranıyor desek hadi neyse de dizi bize böyle bir hikayeyi henüz vermemişken bu neyin çıldırmasıydı, neyin kıskançlık kriziydi anlamadım. Çandarlı Halil’in padişahın aslında ava gitmediğini öğrenebileceği çok daha tutarlı ve ilgi çekici başka bir entrika düşünülebilirmiş halbuki.
En kötüsü bunlar da değildi. Sultan II. Murad’ın gözden düşüp saraydan gönderilen cariyeleri Leyla Hatun ve Firuze Hatun’un replikleri akıllara zarardı. Öncelikle Firuze Hatun, hamile olduğunu öğrendiğimiz Leyla Hatun’a ciddi ciddi çocuğun padişahtan olup olmadığını sordu. Padişahın gözdesi haremdeki hadım ağasından hamile kalamayacağına göre, hamilelik olayının altından başka bir entrika çıkarmayı planlamadılarsa eğer, oldukça anlamsız bir soru oldu.
Daha sonra aynı Firuze Hatun, çocuğuyla ne yapacağını bilemeyen, belki canını kurtarmanın bir yolunu bulabileceğini düşünen Leyla Hatun’a “Hangi padişah tahtına rakip ister ki? Bir tane daha kardeşi olduğunu öğrenince sevinçten göbek atacak değil ya”şeklinde son derece sakil bir cümle sarfetti. Gözümün önünde ister istemez padişah kaftanları içinde göbek atan bir Kenan İmirzalıoğlu figürü canlandı da aman yarabbi! Evlerden ırak…Aynı anlama gelecek, çok daha usturuplu ifadelerle başka bir replik yazılabilirmiş. Böyle bir yapımda böyle replikler…Ne desem bilemedim.
İmparator Konstantinos tarafından merhum sultan II. Murad’ın eşi Mara Hatun’a yapılan evlilik teklifinin Sultan Mehmed tarafından bu kadar tepkisiz ve alelâde bir şekilde karşılanmasına, gayet normal bir konuymuş gibi konuşulmaya devam etmesine de şaşırdım. Karakter aslen ve hâlâ Hıristiyan olsa bile sonuçta Mehmed’in bir nevi anneliğini yapmış bir karakter ve işte o noktada padişahtan biraz daha maço bir tavır görmeyi, “artık bir Osmanlı kadını olan Mara Hatun’a nasıl böyle bir teklifte bulunma cüreti gösterir” şeklinde daha şiddetli bir tepki bekledim. Bunun yerine direk "böyle böyle bir teklif var, sen ne düşünürsün Mara Hatun?" noktasına geçildi. Bu teklifi değerlendirip çıkarlarına kullanma kararı daha sonra verilebilirmiş sanki. Belki de ben bir şeyler kaçırmışımdır, bilemiyorum.
Son olarak biraz da teknik konulara göz atarsak görsel olarak şimdiye kadar yayınlananlar içinde en farklı ve güzel bölümü izlediğimizi yazmıştım. 2. bölümde ufak ufak kendini belli eden Konstantiniyye setleri bu bölümde olanca çarpıcılığıyla karşımızdaydı. Helesi şimdiye kadar izlediğimiz benzer yapımlardan farklı bir dünyayı işte bu bölümdeki Konstantiniyye sahnelerinde görebildik. Belli ki iyi harcama yapılmış ve oldukça da emek verilmiş bu setlere. Geniş geniş meydanlar, büyük büyük sütunlar, CGI olarak eklenmiş heykeller, şehrin büyüsünü daha da iyi gösteren beyaz ışıklandırmalar falan derken gayet güzel kareler izledik bu sahneler boyunca. Böylece Bizans İmparatorluğu bir Türk dizisinde ilk defa bu boyutlarda resmedilmiş oldu.
Ayrıca kullanılan figüranların bolluğu ve çeşit çeşit kıyafetleri de güzeldi. Keşke figüranlar performans anlamında da daha iyi kullanılabilse, keşiş Gennadios'u suikasttan kurtarma ya da kiliselerin birleşmesine tepki göstermek için İmparator Konstantinos'un karşısına çıkma sahnelerinde daha çarpıcı sonuçlar alınabilseymiş. Özellikle ikincisinde figüranların hiçbir tepki vermeden dikilip dikilip gitmeleri çok zayıf olmuştu.
Bukoleon Sarayı’nın da tasarımlarıyla, aksesuarlarıyla, ışıklandırmasıyla, karakterlerinin kostümleriyle halihazırda oldukça güzel sunulduğunu düşünüyorum. Konstantiniyye sahnelerindeki görsel başarı artarak devam eder umarım. Bu arada diziler arasında paralellikler kurmayı sevenlerdenseniz küçük bir not : Konstantinos’un kardeşi Demetrius ve aşık olduğu Teodora karakterinin sarayın balkonunda boğaza bakarak konuştukları sahnede kullanılan boğaz görüntüsü Muhteşem Yüzyıl Kösem’in 1. sezonunda Safiye Sultan’ı öldürtmek isteyen Kösem Sultan ve İskender’in Topkapı Sarayı’nın balkonunda boğaza bakarak konuştukları sahnedeki görselin neredeyse aynısıydı. Aynı manzaraya o zaman Osmanlı sarayından bakmıştık, bu defa Bizans Sarayı’ndan baktık. Her iki dizinin görsel efektlerini Digiflame şirketi hazırlıyor zaten. Böyle bir amaç ve niyet vardıysa eğer çok hoş bir gönderme oldu bence.
yazan:Egemen Üregen
kaynak: ranini.tv
